Gdy tylko rozpoczęły się dyskusje na temat ograniczenia „śmieciowego jedzenia” w sklepikach szkolnych, pomyślałam, że jest to kolejny pomysł, który przy tak silnym lobby największych graczy w tej branży, umrze śmiercią naturalną. A tu proszę miłe zaskoczenie. W dniu 26 sierpnia 2015 r. Minister Zdrowia podpisał rozporządzenie w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełnić środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach.
Oznacza to, że od 1 września dzieci i młodzież w przedszkolach, szkołach, będą miały ograniczony dostęp do żywności „śmieciowej”, której zły wpływ na ich zdrowie i rozwój został potwierdzony w wielu badaniach naukowych.
W sklepikach szkolnych powinny się pojawić następujące produkty. (Napisałam „powinny się pojawić”, ponieważ nie wiem w jakim stopniu sklepiki przygotowane są do wprowadzenia tak istotnych zmian).
1. Kanapki:
- na bazie pieczywa razowego lub pełnoziarnistego (żytniego, pszennego, mieszanego) lub pieczywa bezglutenowego;
- z przetworami mięsnymi zawierającymi co najmniej 70% mięsa i nie więcej niż 10g tłuszczu w 100g produktu gotowego do spożycia lub
- z przetworami z ryb zawierającymi co najmniej 60% mięsa ryb, skorupiaków lub mięczaków w 100g produktu gotowego do spożycia, lub
- z jajami, lub
- z serem, z wyłączeniem topionego, lub
- z wyrobami z nasion roślin strączkowych,
- z orzechami, nasionami
- z olejem, tłuszczami mlecznymi do smarowania, w tym masłem, ziołami lub przyprawami świeżymi lub suszonymi bez dodatku soli;
- z warzywami lub owocami,
- bez soli oraz sosów, w tym majonezu, z wyłączeniem ketchupu, w przypadku którego zużyto nie mniej niż 120g pomidorów do przygotowania 100g produktu gotowego do spożycia.
2. Sałatki i surówki w opakowaniach jednostkowych:
- na bazie warzyw lub owoców,
- z przetworami mięsnymi zawierającym co najmniej 70% mięsa i nie więcej niż 10g tłuszczu w 100g produktu gotowego do spożycia lub
- z przetworami z ryb zawierającymi co najmniej 60% mięsa ryb, skorupiaków lub mięczaków w 100g produktu gotowego do spożycia, lub
- z jajami, lub
- z serem, z wyłączeniem topionego, lub
- z produktami mlecznymi, lub
- z produktami zbożowymi,
- z wyrobami z nasion roślin strączkowych,
- z suszonymi warzywami i owocami, lub
- z orzechami oraz nasionami,
- z olejem,
- z ziołami lub przyprawami świeżymi lub suszonymi bez dodatku soli.
3. Mleko bez dodatku cukrów i substancji słodzących
4. Napoje zastępujące mleko, czyli napój: sojowy, ryżowy, owsiany, kukurydziany, gryczany, orzechowy lub migdałowy:
- zawierające nie więcej niż 10g cukrów w 100ml produktu gotowego do spożycia,
- bez dodatku substancji słodzących;
- o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierający nie więcej niż 0,12g sodu lub równoważnej ilości soli na 100g lub na 100 ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli, tj. obniżenie zawartości sodu lub wartości równoważnej dla soli wynosi co najmniej 25% w porównaniu z podobnym produktem.
5. Produkty mleczne: jogurt, kefir, maślanka, mleko zsiadłe, mleko acidofilne, mleko smakowe, serwatka, ser twarogowy, serek homogenizowany lub produkty zastępujące produkty mleczne na bazie soi, ryżu, owsa, orzechów lub migdałów:
- zawierające nie więcej niż 10g cukrów w 100g/ml produktu gotowego do spożycia;
- bez dodatku substancji słodzących;
- zawierające nie więcej niż 10g tłuszczu w 100g/ml produktu gotowego do spożycia.
6. Zbożowe produkty śniadaniowe oraz inne produkty zbożowe:
- bez dodatku cukrów i substancji słodzących
- o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierający nie więcej niż 0,12g sodu lub równoważnej ilości soli na 100g lub na 100 ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli, tj. obniżenie zawartości sodu lub wartości równoważnej dla soli wynosi co najmniej 25% w porównaniu z podobnym produktem, z wyłączeniem pieczywa o zawartości sodu nie wyższej niż 450mg w 100g produktu gotowego do spożycia.
7. Warzywa:
- surowe lub przetworzone, z wyłączeniem warzyw suszonych;
- bez dodatku cukrów i substancji słodzących
- w przypadku przetworzonych – o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierający nie więcej niż 0,12g sodu lub równoważnej ilości soli na 100g lub na 100 ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli, tj. obniżenie zawartości sodu lub wartości równoważnej dla soli wynosi co najmniej 25% w porównaniu z podobnym produktem, z wyłączeniem produktów poddanych naturalnej fermentacji mlekowej, takich jak: kwaszona kapusta oraz kwaszone ogórki;
- przygotowane do bezpośredniego spożycia;
- podawane w całości lub podzielone na porcje, jeżeli istnieją dostateczne możliwości to w opakowaniach jednostkowych.
8. Owoce:
- surowe lub przetworzone, z wyłączeniem owoców suszonych;
- bez dodatku cukrów i substancji słodzących;
- przygotowane do bezpośredniego spożycia;
- podawane w całości lub podzielone na porcje, jeżeli istnieją dostateczne możliwości to w opakowaniach jednostkowych.
9. Suszone warzywa i owoce, orzechy oraz nasiona:
- bez dodatku cukrów i substancji słodzących, soli oraz tłuszczu;
- w opakowaniach jednostkowych, w porcji nieprzekraczającej 100g.
10. Soki owocowe, warzywne, owocowo-warzywne:
- w opakowaniach nieprzekraczających 330 ml;
- bez dodatku cukrów i substancji słodzących w przypadku soków warzywnych i owocowo-warzywnych;
- o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierający nie więcej niż 0,12g sodu lub równoważnej ilości soli na 100g lub na 100 ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli, tj. obniżenie zawartości sodu lub wartości równoważnej dla soli wynosi co najmniej 25% w porównaniu z podobnym produktem.
11. Przeciery, musy owocowe, warzywne oraz owocowo-warzywne:
- bez dodatku cukrów i substancji słodzących;
- bez dodatku soli.
12. Koktajle owocowe, warzywne oraz owocowo-warzywne na bazie mleka, napojów zastępujących mleko, czyli napoju: sojowego, ryżowego, owsianego, kukurydzianego, gryczanego, orzechowego lub migdałowego produktów mlecznych lub produktów zastępujących produkty mleczne.
13. Naturalna woda mineralna nisko lub średniozmineralizowana, woda źródlana i woda stołowa, w opakowaniach jednostkowych.
14. Inne napoje przygotowywane na miejscu bez dodatku cukrów i substancji słodzących:
- herbata, w tym z: owocami, mlekiem lub napojami zastępującymi mleko, czyli napojem: sojowym, ryżowym, owsianym, kukurydzianym, gryczanym, orzechowym lub migdałowym; dozwolone jest słodzenie naturalnym miodem pszczelim;
- napary owocowe z naturalnym aromatem, w tym z owocami, dozwolone jest słodzenie naturalnym miodem pszczelim;
- kawa zbożowa, w tym z: mlekiem lub napojami zastępującymi mleko, czyli napojem: sojowym, ryżowym, owsianym, kukurydzianym, gryczanym, orzechowym lub migdałowym; dozwolone jest słodzenie naturalnym miodem pszczelim.
Źródło: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełnić środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach.
Autor: dr inż. Katarzyna Świąder,
Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW
Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW
Proszę podzielcie się Swoimi spostrzeżeniami i obserwacjami na temat nowego jedzenia w sklepikach oraz ich zaopatrzenia!
Bardzo jestem ciekawa jak radzą sobie właściciele sklepików z wprowadzeniem przepisów w życie.
#zdrowejedzeniewsklepikach #konieczsmieciowymjedzeniem #nowyrokszkolny #rozporzadzenieministrazdrowia
