W poprzednim wpisie informowałam Was o ograniczeniu „śmieciowego jedzenia” w sklepikach szkolnych już od 1 września i pojawieniu się w ich miejsce zdrowego jedzenia. Duże zmiany dotyczą również karmienia naszych dzieci w stołówkach i przedszkolach. Przeczytajcie koniecznie bo zapowiada się rewolucja kulinarno-żywieniowa, która mam nadzieję ukształtuje w dzieciakach prawidłowe nawyki żywieniowe.
Teraz najważniejsza praca przed nami rodzicami, abyśmy tego wysiłku nie zaprzepaścili, a wręcz dołączyli i wspierali swoje pociechy i jednostki systemu oświaty w szerzeniu i wdrażaniu edukacji żywieniowej w domu, w szkole i poza nią. Zachęcam każdego rodzica do tej lektury i wprowadzenia podobnych wymagań we własnej kuchni.
Poniżej podaję wykaz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty od 1 września 2015 r. Wymagania te regulowane są Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełnić środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach.
Wymagania, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty:
1. Środki spożywcze stosowane w żywieniu zbiorowym dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty dobiera się w taki sposób, aby:
- na całodzienne żywienie składały się środki spożywcze pochodzące z różnych grup środków spożywczych;
- posiłki (śniadanie, obiad, kolacja) zawierały produkty z następujących grup środków spożywczych: produkty zbożowe lub ziemniaki, warzywa lub owoce, mleko lub produkty mleczne, mięso, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych, orzechy, nasiona oraz tłuszcze;
- w przypadku całodziennego żywienia jadłospis obejmował nie mniej niż cztery posiłki;
- w przedszkolach i innych formach wychowania przedszkolnego, w których dziecko spędza do 5 godzin, były podawane co najmniej 2 posiłki główne: śniadanie i obiad;
- obiad podawany w stołówce szkolnej dostarczał 30% całodziennego zapotrzebowania energetycznego, zgodnie z aktualnymi normami żywienia przy wyliczeniu średnioważonej normy dla danej grupy uczniów.
2. W żywieniu zbiorowym dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty stosuje się:
a) produkty zbożowe lub ziemniaki (przetworzone):
- przy czym zbożowe produkty śniadaniowe zawierają nie więcej niż 15g cukrów w 100g produktu gotowego do spożycia,
- o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierający nie więcej niż 0,12g sodu lub równoważnej ilości soli na 100g lub na 100 ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli, tj. obniżenie zawartości sodu lub wartości równoważnej dla soli wynosi co najmniej 25% w porównaniu z podobnym produktem,
- zawierające nie więcej niż 10g tłuszczu w 100g produktu gotowego do spożycia,
- jedną lub więcej porcji w śniadaniu, obiedzie oraz kolacji,
- trzy lub więcej różnych produktów z tej kategorii środków spożywczych w posiłkach obiadowych w tygodniu,
- nie więcej niż jedną porcję potrawy smażonej z tej kategorii środków spożywczych w tygodniu,
- przy czym do smażenia jest używany olej roślinny rafinowany o zawartości kwasów jednonienasyconych powyżej 50% i zawartości kwasów wielonienasyconych poniżej 40%;
b) warzywa:
- surowe lub przetworzone,
- bez dodatku cukrów i substancji słodzących
- w przypadku przetworzonych – o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierający nie więcej niż 0,12g sodu lub równoważnej ilości soli na 100g lub na 100 ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli, tj. obniżenie zawartości sodu lub wartości równoważnej dla soli wynosi co najmniej 25% w porównaniu z podobnym produktem, z wyłączeniem produktów poddanych naturalnej fermentacji mlekowej, takich jak: kwaszona kapusta lub kwaszone ogórki,
- w przypadku warzyw suszonych: bez dodatku cukrów i substancji słodzących,
- jedną lub więcej porcji warzyw każdego dnia w posiłku obiadowym,
- trzy lub więcej porcji surowych warzyw w posiłkach obiadowych w tygodniu,
- trzy lub więcej różnych warzyw w posiłkach obiadowych w tygodniu;
c) owoce:
- surowe lub przetworzone,
- bez dodatku cukrów i substancji słodzących,
- w przypadku owoców suszonych: bez dodatku cukrów i substancji słodzących, soli oraz tłuszczu,
- jedną lub więcej porcji owoców każdego dnia w posiłku obiadowym,
- trzy lub więcej różnych owoców w posiłkach obiadowych w tygodniu;
d) warzywa lub owoce, przy czym:
- w żywieniu całodziennym podaje się pięć porcji warzyw lub owoców, jedna porcja może być zastąpiona przez sok w porcji nieprzekraczającej 200ml,
- dodatek warzyw lub owoców podaje się w każdym posiłku każdego dnia w żywieniu przedszkolnym i całodziennym (w proporcji pomiędzy liczbą porcji warzyw i owoców w stosunku nieprzekraczającym trzech porcji warzyw na dwie porcje owoców);
e) mięso, ryby, jaja, orzechy, nasiona roślin strączkowych i inne nasiona:
- przy czym w przypadku orzechów i nasion: bez dodatku cukrów i substancji słodzących, soli oraz tłuszczu,
- jedną lub więcej porcji żywności z tej kategorii środków spożywczych każdego dnia,
- porcję ryby co najmniej raz w tygodniu,
- przy czym do smażenia jest używany olej roślinny rafinowany o zawartości kwasów jednonienasyconych powyżej 50% i zawartości kwasów wielonienasyconych poniżej 40%,
- przy czym nie więcej niż jedną porcję potrawy smażonej w ciągu tygodnia szkolnego od poniedziałku do piątku, a w żywieniu 7–dniowym nie więcej niż dwie porcje potrawy smażonej w tygodniu;
f) tłuszcze spożywcze
- oleje, masło, margaryny miękkie kubkowe niearomatyzowane lub ich mieszanki;
- w przypadku smażenia jest używany olej roślinny rafinowany o zawartości kwasów jednonienasyconych powyżej 50% i zawartości kwasów wielonienasyconych poniżej 40%;
g) mleko lub produkty mleczne:
- zawierające nie więcej niż 10g cukrów w 100g/ml produktu gotowego do spożycia,
- przy czym co najmniej dwie porcje mleka lub produktów mlecznych każdego dnia w żywieniu przedszkolnym i co najmniej trzy porcje w żywieniu całodziennym;
h) inne napoje:
- woda – naturalna woda mineralna nisko lub średniozmineralizowana, woda źródlana lub woda stołowa,
- napoje zastępujące mleko, czyli napój: sojowy, ryżowy, owsiany, kukurydziany, gryczany, orzechowy lub migdałowy:
- zawierające nie więcej niż 10g cukrów w 100ml produktu gotowego do spożycia, bez dodatku substancji słodzących
- o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierający nie więcej niż 0,12g sodu lub równoważnej ilości soli na 100g lub na 100ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli, tj. obniżenie zawartości sodu lub wartości równoważnej dla soli wynosi co najmniej 25% w porównaniu z podobnym produktem,
- soki owocowe, warzywne, owocowo-warzywne: w porcjach nieprzekraczających 200ml, bez dodatku cukrów i substancji słodzących w przypadku soków warzywnych i owocowo-warzywnych, o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierający nie więcej niż 0,12g sodu lub równoważnej ilości soli na 100g lub na 100ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli, tj. obniżenie zawartości sodu lub wartości równoważnej dla soli wynosi co najmniej 25% w porównaniu z podobnym produktem,
- koktajle owocowe, warzywne, owocowo-warzywne na bazie mleka, napojów zastępujących mleko, czyli napoju: sojowego, ryżowego, owsianego, kukurydzianego, gryczanego, orzechowego lub migdałowego, produktów mlecznych lub produktów zastępujących produkty mleczne,
- napoje przygotowywane na miejscu bez dodatku cukrów i substancji słodzących;
- herbata – w tym z: owocami, mlekiem lub napojami zastępującymi mleko, czyli napojem: sojowym, ryżowym, owsianym, kukurydzianym, gryczanym, orzechowym lub migdałowym; dozwolone jest słodzenie naturalnym miodem pszczelim,
- napary owocowe z naturalnym aromatem, w tym z owocami; dozwolone jest słodzenie naturalnym miodem pszczelim,
- kawa zbożowa – w tym z: mlekiem lub napojami zastępującymi mleko, czyli napojem: sojowym, ryżowym, owsianym, kukurydzianym, gryczanym, orzechowym lub migdałowym; dozwolone jest słodzenie naturalnym miodem pszczelim,
- kakao naturalne – z: mlekiem lub napojami zastępującymi mleko, czyli napojem: sojowym, ryżowym, owsianym, kukurydzianym, gryczanym, orzechowym lub migdałowym; dozwolone jest słodzenie naturalnym miodem pszczelim,
- kompot owocowy,
- bez dodatku cukrów i substancji słodzących oraz tauryny, guarany i kofeiny;
i) inne produkty:
- sól: w procesie przygotowania posiłku jest stosowana sól o obniżonej zawartości sodu (sodowo-potasowa),
- sól nie jest stosowana po procesie przygotowania posiłku,
- przy czym w żywieniu zbiorowym należy uwzględnić, że dzienne spożycie soli powinno wynosić nie więcej niż 5g,
- zioła lub przyprawy świeże lub suszone bez dodatku soli,
- zupy, sosy oraz potrawy sporządzane z naturalnych składników bez użycia koncentratów spożywczych, z wyłączeniem koncentratów z naturalnych składników,
- zawierające nie więcej niż 10g cukrów w 100g/ml produktu gotowego do spożycia,
- zawierające nie więcej niż 10g tłuszczu w 100g/ml produktu gotowego do spożycia.
Autor: dr inż. Katarzyna Świąder,
Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW
Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW
Źródło: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełnić środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach.
#zywieniewszkole #zywieniewprzedszkolu
